ေအာင္ဆန္း (သို႔မဟုတ္) အရိုင္း

ေအာင္ဆန္း (သို႔မဟုတ္) အရိုင္း

ဒဂုန္တာရာ

သူ၏ေအာက္မွ လူထုႀကီးသည္ စည္းကမ္းေသဝပ္ျခင္း အတန္ငယ္ ကင္းမဲ့စြာ နားေထာင္လ်က္ရွိ၏။ လူထု ႀကီးသည္ စူးစိုက္ျခင္း မရွိ၊ တခ်ိဳ႕က ျပဳံးရယ္၍ ေန၏။ ေနာက္နားရွိ လူထုအစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ကား အခ်င္းခ်င္း ေခါင္းခ်င္း ကပ္ကာ တီးတိုးေျပာေနၾက၏။ သို႔ေသာ္ ျပက္ရယ္ျပဳျခင္းကား မရွိ၊ ေလးစားျခင္းသည္ အားလုံး၌ တစ္ညီတညြတ္တည္း တည္ ရွိ၏။

အစိမ္းေရာင္ ကတၱီပါကားႀကီးသည္ သူ႔ကို ေနာက္ကားခံ၍ ထား၏။ ကားလိပ္ႀကီးမွာ ဘာ႐ုပ္ပုံေတာေတာင္မွ ျခယ္လွယ္ ထားျခင္း မရွိ။ ပကတိ ပိန္းေျပာင္ေျပာင္ျဖစ္၏။ ကတၱီပါကားသည္ အျခား ဘာအဓိပၸာယ္ကိုမၽွ ထူးထူးေထြေထြ မေဖာ္ျပ။ သို႔ေသာ္ မွိုင္းညိဳ႕ျခင္းတစ္ခုတည္းကိုသာ ရဲဝံ့စြာေဆာင္၍ေနသည္။

သူသည္ စိမ္းညိဳေသာ ကားႀကီး၏ေရွ႕ စင္ျမင့္ဇာတ္ခုံေပၚ၌ ရပ္ကာ စကားေျပာ၍ေနသည္။ သူသည္ ဗမာပထဝီေျမႀကီးမွ ဗမာဝါဂြမ္းျဖင့္ ရက္လုပ္သည့္ ပင္နီဖ်င္ၾကမ္းႀကီးကို ဝတ္ထား၏။ လုံခ်ည္မွာ နီရဲေသာ ေရႊေတာင္ပိုးလုံခ်ည္ျဖစ္၏။ ေခါင္းမွာ ပြေရာင္းေရာင္းႏွင့္ မေသသပ္။ မ်က္ႏွာအသြင္အျပင္မွာ အပူပိုင္းေဒသ အီေကြတာေပၚရွိ ကၽြန္းစုမ်ားတြင္ ေနထိုင္ေသာ မြန္ဂိုလီယံအႏြယ္ လူရိုင္းမ်က္ႏွာႏွင့္ တူ၏။ သို႔မဟုတ္ ေတာင္ေပၚခ်င္းတစ္ေယာက္ မ်က္ႏွာႏွင့္လည္း တူ၏။

တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား လူလတ္တန္းစား၏ လကၡဏာျဖစ္ေသာ ထည္ဝါျခင္း၊ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕ျခင္း တို႔သည္ သူ႔တြင္ လုံးဝ မခိုေအာင္း။ လမ္းေပၚတြင္ ေနရာတကာ ေတြ႕ျမင္နိုင္ေသာ သာမန္ဆင္းရဲသား တစ္ဦးႏွင့္သာ တူ၏။ လူထုထဲမွသူ တစ္ဦး၏ အသြင္အျပင္မ်ိဳးသာ ျဖစ္၏။

သူသည္ လက္ႏွစ္ဖက္ကို ေဘးသို႔ကား၍ လႈပ္ကာလႈပ္ကာ စကားေျပာ၏။ သူ၏ စကားလုံးမ်ားကား ေျပျပစ္ျခင္း မရွိ။ ေခ်ာေမြ႕ျခင္း မရွိ။ သို႔ေသာ္ အတြင္း၌ကား အနက္ပါ၏။

သင္ ပထမဦးဆုံး ေတြ႕ျမင္ေသာ ေအာင္ဆန္း၏ပုံပန္းကို ေရးျပပါဆိုလၽွင္ ကၽြန္ေတာ္သည္ သည္ပုံကို ေရးျပမည္ ျဖစ္ေပ သည္။

ထိုအခါကား ၁၉၃၆ ခု ပထမဆုံး က်င္းပအပ္ေသာ ဗမာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား ညီလာခံႀကီးကို ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဂ်ဴဗလီေဟာခန္းမတြင္ ဆင္ယင္ေသာအခါ ျဖစ္ေပသည္။ ကၽြန္ေတာ္သည္ အထက္တန္းေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကား လ်က္ရွိရာ နယ္မွေက်ာင္းသားကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ေက်ာင္းသားညီလာခံသို႔တက္ေရာက္စဥ္ ေအာင္ဆန္း စကားေျပာ သည္ကို ေတြ႕ျမင္ရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

၁၉၃၆ ခု၊ သပိတ္ေမွာက္ကိစၥ ေတာက္ေလာင္ေတာ့မည့္ဆဲဆဲ မီးခိုးမ်ား အူေနသည့္အခိုက္ ‘ေအာင္ဆန္း’ အမည္ကို သတင္းစာမ်ားတြင္ ဖတ္ရေသာအခါ သူ႔ကို သိခ်င္ေသာစိတ္ ထက္သန္ခဲ့သည္။ ထိုအခါ ေအာင္ဆန္းမွာ တကၠသိုလ္ သမဂၢအသင္း၏ ေႂကြးေၾကာ္သံျဖစ္ေသာ အိုးေဝမဂၢဇင္း အယ္ဒီတာအျဖစ္ စိတ္ဝင္စား၏။ အားက်၏။ သူ႔အေၾကာင္းကို သိခ်င္၏။ ေတြ႕ဖူးခ်င္၏။

သို႔ေသာ္ ဂ်ဴဗလီေဟာ ေက်ာင္းသားမ်ား ညီလာခံတြင္ သူ၏႐ုပ္သြင္ႏွင့္ သူစကားေျပာသည္ကို ေတြ႕ျမင္ ၾကားနာရေသာ အခါ အထင္ႏွင့္အျမင္ ကြာေနသည္ကို ေတြ႕ရ၏။ ကၽြန္ေတာ္ထင္ထားသည္မွာ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား၊ ႐ုပ္ေျဖာင့္၊ ဂိုက္က်၊ စကားေျပာေကာင္းဟု ျဖစ္၏။ အယ္ဒီတာလည္းျဖစ္သျဖင့္ အေတာ္အထင္ႀကီးထားေလ၏။

ေတြ႕ရေသာအခါ ႐ုပ္ကလည္း မေျဖာင့္၊ စကားေျပာကလည္း မေျပျပစ္။ သို႔ျဖစ္၍ စိတ္ထဲက မေက်နပ္။

ထိုအခါ ကၽြန္ေတာ္မွာ အရြယ္ႏုနယ္ေသး၍ စိတ္ကူးယဥ္ယဥ္ျဖင့္သာ ေအာင္ဆန္းကို ႐ုပ္ေျဖာင့္ေစခ်င္၊ စကားေျပာ ေကာင္း ေစခ်င္ေန၏။ ထို႔ေၾကာင့္ စိတ္ထဲက မေက်နပ္။

ေနာက္တစ္ႏွစ္ခန႔္ၾကာေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္သည္ တကၠသိုလ္သို႔ ေရာက္၍ေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္ တကၠသိုလ္ေရာက္သည့္ ၁၉၃၇-၃၈ ခုႏွစ္က ကိုေအာင္ဆန္းသည္ တကၠသိုလ္သမဂၢတြင္ ဒုတိယဥကၠ႒၊ ဗမာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ား သမ ဂၢတြင္ ဥကၠ႒ျဖစ္၏။ ထိုအခါ ကၽြန္ေတာ္သည္ ကိုေအာင္ဆန္းႏွင့္ အသိျဖစ္လာ၏။ အသိသာ ျဖစ္႐ုံျဖစ္သည္၊ မရင္းႏွီးခဲ့ေပ။

သူႏွင့္ကား ရင္းႏွီး၍ မျဖစ္။ သူသည္ ရင္းႏွီး၍ရေသာ လူစားမ်ိဳး မဟုတ္။ နိုင္ငံေရး အတူတူ တြဲဖက္လုပ္လၽွင္သာ သူႏွင့္ ရင္းႏွီးမည္ျဖစ္၏။ တကၠသိုလ္တြင္ေနစဥ္ ကၽြန္ေတာ္သည္ သမဂၢနိုင္ငံေရးကိုသာ တစ္ဖက္သတ္မလိုက္။ စာေပကဗ်ာလည္း ေရးခ်င္၏။ ဂီတကိုလည္း လိုက္စား၏။ သည္လို အစုံလုပ္ခ်င္သျဖင့္ သူႏွင့္ မရင္းႏွီးနိုင္ေပ။ သူကား နိုင္ငံေရးသမား သက္ သက္ျဖစ္သည္။ ကိုေအာင္ဆန္းႏွင့္ ကၽြန္ေတာ့္ကို သခင္ဗဟိန္းက အသိဖြဲ႕ေပးခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္သည္ နိုင္ငံေရးသ မားသက္သက္ မဟုတ္သျဖင့္ သူ၏အသိထက္ လြန္ေျမာက္၍ ရင္းႏွီးေသာအျဖစ္သို႔ မေရာက္သြားခဲ့ေပ။

သခင္ဗဟိန္းႏွင့္ကား သည္လိုမဟုတ္။ သခင္ဗဟိန္းသည္ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕သူ ျဖစ္၏။ စာေပကဗ်ာ အလကၤာကို ႏွစ္ သက္၏။ ဂီတကို ခ်စ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သူႏွင့္ကၽြန္ေတာ္ ခဏႏွင့္ပင္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္ကာ သူ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေနသည့္ ဘဝအထိ ပင္ ရင္းႏွီးခ်စ္ခင္ျခင္း မပ်က္။ ကၽြန္ေတာ္ကား နိုင္ငံေရးသမားလည္း မဟုတ္။ သို႔ေသာ္ ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီး၏။ ကိုေအာင္ဆန္း ႏွင့္ ကား သည္ကဲ့သို႔ မဟုတ္။

ကၽြန္ေတာ္ စာေရးဝါသနာပါသည္ကို ကိုေအာင္ဆန္း သိ၏။ သို႔ရာတြင္ ကၽြန္ေတာ္ေရးခဲ့ေသာ ဒဂုန္မဂၢဇင္းမွ ရတုပိုဒ္စုံ စေသာ ကဗ်ာမ်ား၊ ဝတၳဳတို၊ ေဆာင္းပါး စသည့္ စာေပမ်ားကို သူ အကုန္ဖတ္ဖူးလိမ့္မည္ မထင္။ ဂ႐ုစိုက္၍ ဖတ္မည့္ လူမ်ိဳးလည္း မဟုတ္။

သို႔ေသာ္ တခါက သခင္ဗဟိန္းႏွင့္အတူ သမဂၢအမႈေဆာင္ ေကာ္မတီခန္းတြင္ ပင္းယမဂၢဇင္း၌ ပုံႏွိပ္ထားေသာ ကၽြန္ေတာ္ ၏ ေဆာင္းပါးတစ္ခုကိုကား ကၽြန္ေတာ့္ေရွ႕တြင္ပင္ ဖတ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရဖူး၏။ ဖတ္ၿပီးလၽွင္ ေဝဖန္ခ်က္ေပး၏။

ကိုေအာင္ဆန္းသည္လည္း အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ေဆာင္းပါးရွင္တစ္ဦး ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားေသာ သူ၏ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ဂႏၴေလာက မဂၢဇင္းတြင္ ဖတ္ရဖူးသည္။ သူသည္ ဗုဒၶဘာသာတရားေတာ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ ေဆာင္း ပါးမ်ားကို ေရး၏ ေက်ာင္းသားမ်ား အဝတ္အစား ဝတ္ဆင္ေရး ျပႆနာကို သူသည္ ဂႏၴေလာကတြင္ ပန္းတေနာ္ ဦးသန႔္ ႏွင့္ အျပန္အလွန္ ေရးသည္။ ဗမာနိုင္ငံလုံးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားမ်ားသမဂၢအသင္း၏ ေႂကြးေၾကာ္သံ ‘မ်ိဳးညြန႔္’ မဂၢဇင္းတြင္ ပါေသာ သူ၏ ‘ေလာကဝိဟာ’ အမည္ရွိ ေဆာင္းပါးတိုကေလးကိုကား သေဘာက်ခဲ့၏။

ကမၻာေလာကႀကီးကို ကိုယ္ေတြ႕ ပညာဗဟုသုတ အျမင္တို႔ကို ေပးေသာ စာသင္ေက်ာင္းႏွင့္ ဥပမာတင္၍ ေရးသားထား သည္။ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ျမန္မာစာအေရးညံ့သူ မဟုတ္ေပ။ တိတိက်က် ေရးတတ္၏။ ပါဠိကို မွန္ကန္စြာသုံး၏။ တစ္ခါ တစ္ရံ ဟာသဉာဏ္ပါ၏။

ပုသိမ္ၿမိဳ႕တြင္က်င္းပေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားညီလာခံ၌ သူ၏ ဥကၠ႒မိန႔္ခြန္းတြင္ ကင္းဘဲလ္ အစီရင္ခံစာကို ‘ပညာေရး ပူရာမ္က်မ္းႀကီး ေပတကား’ ဟု ေျပာင္ေလွာင္ထားသည္မွာ သေရာ္ခ်က္ပါေပသည္။

ေက်ာင္းမွထြက္ၿပီး ဒို႔ဗမာအစည္းအ႐ုံးသို႔ ဝင္ေသာအခါ ငတ္ျပတ္လာ၍လား မေျပာတတ္၊ ဒဂုန္မဂၢဇင္းတြင္ ေရးလိုေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ့္ကို ေျပာ၏။ ကၽြန္ေတာ္လည္း တိုက္ရွင္တို႔ႏွင့္စီစဥ္၍ လစဥ္ ကိုေအာင္ဆန္း ေဆာင္းပါးမ်ား ပါေစသည္။

ဒဂုန္မဂၢဇင္းက ကိုေအာင္ဆန္းေရးေသာ ေဆာင္းပါးမ်ားအတြက္ ေငြခ်ီးျမႇင့္၏။ သူေရးေသာ ေဆာင္းပါးကား ‘နိုင္ငံေရး အ မ်ိဳးမ်ိဳး’ ဟူေသာ ေဆာင္းပါးျဖစ္သည္။ ဂရိတ္နိုင္ငံေရးက အစခ်ီ၍ မ်က္ေမွာက္ ျမန္မာ့နိုင္ငံေရး အေျခအေနထိ ေရး၏။ စာေျပာင္၏။ ဖတ္၍ေကာင္း၏။

သူလည္း ဒဂုန္တြင္ ၾကာၾကာ မေရးရ။ မၾကာခင္ ဂ်ပန္ျပည္သို႔ ထြက္သြားသျဖင့္ သူ႔ေဆာင္းပါးလည္း ရပ္၍သြား၏။ အစိုး ရကလည္း ၿငိဳးထား၍လား မေျပာတတ္။ ဒဂုန္မဂၢဇင္းမွာ ထိုႏွစ္မွာပင္ ပိတ္ျခင္းခံရရွာေလသည္။

သမဂၢဥကၠ႒ျဖစ္ေသာ ၁၉၃၈-၃၉ ခုႏွစ္က သူသည္ ဘီအယ္လ္တန္းတြင္ရွိ၍ ပဲခူးေက်ာင္းေဆာင္ အလယ္ထပ္တြင္ ေန သည္။ သူ၏အခန္းသည္ သပ္ရပ္ျခင္း ကင္းမဲ့၏။ အခန္းတြင္ စာအုပ္မ်ား ျပည့္ႏွက္ေန၏။

စာအုပ္မ်ားသည္ စားပြဲေပၚတခ်ိဳ႕၊ ဗီရိုေပၚတခ်ိဳ႕၊ ၾကမ္းျပင္ေပၚတြင္တခ်ိဳ႕ ျပန႔္က်ဲကာ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ျဖစ္၍ ေနၾက၏။ သူသည္ အင္မတန္ စာဖတ္သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္၏။

သူသည္ ေဒါသႀကီးသူတစ္ဦး ျဖစ္၏။ သည္လို အမ်ားက ထင္၏။ ကၽြန္ေတာ့္အဖို႔ကား ေဒါသႀကီးသည္၊ မႀကီးသည္ကို မသိ။ သူ႔တြင္ စိတ္လိုက္မာန္ပါ စိတ္ေတြရွိသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္၏။

ႏွစ္ကိုကား အေသအခ်ာ မမွတ္မိေတာ့။ သပိတ္ေမွာက္ႏွစ္လည္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲတစ္ခု တကၠသိုလ္သမဂၢတြင္ က်င္းပ၏။ ပရိသတ္ထဲကထ၍ ေဝဖန္စကားမ်ား ေျပာၾက၏။ ထိုသို႔ ေျပာၾကသည့္အထဲတြင္ စစ္ကိုင္းေက်ာင္းေဆာင္မွ ကုလား ေက်ာင္းသားတစ္ဦးက ဥကၠ႒ေဟာင္းမစၥတာရာရွစ္ကို ေဝဖန္ရာ၌ အေတာ္ထိခိုက္ေသာ အျပစ္ေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာ ေလသည္။ ကုလားေက်ာင္းသားေျပာသည့္ စကားမ်ားသည္ အေျခခိုင္သည္၊ မခိုင္သည္ကိုကား မမွတ္မိေတာ့ေပ။ ကို ေအာင္ဆန္းသည္ မစၥတာရာရွစ္အတြက္ ေဒါပြကာ ထိုကုလားကို ႀကိမ္းေမာင္း၍ ‘ရဲရင္ ထြက္’ စေသာ အသုံးမ်ိဳးသုံး၏။ လက္သီးဆုပ္ကာ ကုလားအပါးသို႔ တိုး၍သြား၏။ ေဘးက ေက်ာင္းသားမ်ားက ဝိုင္းဆြဲထားရေလ၏။

သူသည္ ေဒါသေၾကာင့္ ဆတ္ဆတ္တုန္လ်က္ ရွိေလသည္။

ကုလား-ဗမာ အဓိက႐ုဏ္းအၿပီး ေဒါက္တာဘေမာ္၏ တကၠသိုလ္ဥပေဒျပင္ဆင္ေရး အဆိုၾကမ္းကို သမဂၢက ျငင္းပယ္ လိုက္သည့္ကိစၥႏွင့္ပတ္သက္၍ ညိဳၿမ အမႉးရွိေသာ ေက်ာင္းသားတစ္စုက မေက်နပ္သျဖင့္ သမဂၢကို အယုံအၾကည္မရွိ အဆိုတင္သြင္း၏။

ထိုအစည္းအေဝး၌ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ညိဳျမကိုေဒါပြကာ ဥကၠ႒ ကုလားထိုင္မွေန၍ ညိဳၿမ အတင္းကို အေတာ္ေျပာ လိုက္ေလသည္။

သည္လို စိတ္လိုက္မာန္ပါ ေျပာၿပီးေနာက္ တစ္ပတ္ေလာက္ၾကာေသာအခါ ထိုေန႔က ေအာင္ဆန္းက ညိဳျမအား ရႈတ္ခ် ေသာစကားမ်ားကို ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္း ေၾကာ္ျငာစာကို တကၠသိုလ္ေက်ာင္းေဆာင္ အသီးသီးတြင္ ထြက္ေပၚ၍ လာ ေလသည္။

တကၠသိုလ္တြင္ရွိစဥ္က ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ျပဳံးေသာမ်က္ႏွာထားကို ထားခဲ၏။

သူ၏ မ်က္ႏွာထားသည္ သုန္မႈန္၏။ တစ္ခါေတြ႕ဖူးေသာသူကို ေနာက္တစ္ခါေတြ႕လၽွင္ ႏႈတ္ဆက္ခ်င္မွ ဆက္၏။ သူ႔ကို သိသူက ျပဳံးျပေသာ္လည္း သူသည္ တုံ႔ျပန္၍ ျပဳံးခ်င္မွ ျပဳံး၏။ ဥကၠ႒ျဖစ္သျဖင့္ သူ႔ကိုကား ေက်ာင္းသားတိုင္းက သိၾက၏။ သူကလည္း အစဥ္လိုလို နိုင္ငံေရးကိုသာ ေတြးေနဟန္တူ၏။ ျမန္မာျပည္၏ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ စိတ္ပူပုံရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သူသည္ သုန္မႈန္လ်က္ ရွိေနသည္။

သူ စကားေျပာလၽွင္လည္း နိုင္ငံေရးအေၾကာင္းကိုသာ ေျပာသည္။ သူေျပာေနစဥ္ ေဘးရွိလူမ်ားက နားေထာင္ေနရသည္။ ေဘးကလူမ်ား၏စကားကို သူ မၾကား၊ သူေျပာခ်င္တာေတြကိုသာ စြတ္၍ ေျပာေနတတ္သည္။

တခါက ရန္ကုန္ကို ဂ်ပန္သိမ္းပိုက္စ အခ်ိန္၊ ဝိတိုရိယရိပ္သာရွိ အိမ္တစ္အိမ္တြင္ သခင္ျမႏွင့္ ရဲေဘာ္မ်ား ေနထိုင္လ်က္ ရွိၾကသည္။ ကၽြန္ေတာ္မွာလည္း ေတာကေရာက္ခါစ ျဖစ္သည္။ ဧည့္ခန္းရွိ စႏၵရားတြင္ ကၽြန္ေတာ္က ထိုင္ကာ တီးေန၏။ ေဘးမွ သခင္စံေဝႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားအခ်ိဳ႕က ဝိုင္း၍ သီခ်င္းလိုက္ဆိုလ်က္ရွိ၏။ ဘီအိုင္ေအသမားမ်ားမွာ ဂီတ အင္မတန္ငတ္ေန၍ သီခ်င္းသံကို ေတာင့္တသျဖင့္ အတင္းတီးခိုင္းၾက၏။ စႏၵရားမွာ အသံေတြ ပ်က္ေန၏။

‘ခ်စ္ခင္မွာလား၊ ၾကင္နာမွာလား
ခင္ခင္ရယ္ . . .
ခ်စ္သည္းႏြယ္
အဟုတ္ကို ခ်စ္ေတာ့မယ္
ခင္ရယ္ ၾကင္မယ္ . . .’

ဝိုင္း၍ ဆိုေနၾကရာမွ သည္ေနရာသို႔ ေရာက္ေသာအခါ ကိုေအာင္ဆန္းသည္ ေဂါက္ေဂါက္ေဂါက္ႏွင့္ တစ္ဖက္မွ ေလၽွာက္လာကာ စႏၵရားအပါးတြင္ လက္ေထာက္ကာ ရပ္လ်က္ …

“ေဟ့ . . . ရပ္ၾက၊ ခုလိုအခါမ်ိဳးမွာ ရဲစိတ္ရဲမာန္တက္ေစမယ့္ ရဲတင္းသံတို႔ကိုသာ ဆိုရမယ္ဗ်။ ဒီ ခ်စ္မယ္၊ ၾကင္မယ္ သီခ်င္းမ်ိဳးက မဟန္ဘူး”

႐ုတ္တရက္ေၾကာင္၍ ကၽြန္ေတာ္သည္ စႏၵရားကို ေခတၱရပ္လိုက္၏။ သူသည္ သူေျပာခ်င္တာ ေျပာၿပီး၍ ထြက္သြားေလ သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း ဆက္လက္သီဆိုကာ က်န္ရစ္ခဲ့ၾကသည္။ သူကား သည္လိုလူစားမ်ိဳး။

သမဂၢဥကၠ႒ ကိုလွေမာင္ (ယခုသံအမတ္) ၏ လက္ထပ္ပြဲသည္ ဘီအိုင္ေအေခတ္၌ ေရႊေတာင္ၾကားတြင္က်င္းပသည့္ သူ၏လက္ထပ္ပြဲသည္ ဘီအိုင္ေအသမားမ်ားတြင္ ပထမဆုံး ျဖစ္၏။ လက္ထပ္ပြဲၿပီးေသာအခါ ဧည့္ခန္းေဆာင္တြင္ မိတ္ေဆြမ်ား စု႐ုံးလ်က္ ရွိၾက၏။ စႏၵရားဆရာတစ္ဦးက တီးကာ ေဖ်ာ္ေျဖလ်က္ရွိသည္။

သည္အတြင္း ကိုေအာင္ဆန္းသည္ စႏၵရားဆရာကို ရပ္ေစကာ ကၽြန္ေတာ့္ကို လူၾကားထဲမွ အတင္းဆြဲေခၚ၍ သီခ်င္း တစ္ ပုဒ္ကို ဇြတ္တီးေစ၏။ သူသည္ စႏၵရားကို လက္ေထာက္ကာ မရတရျဖင့္ လိုက္ဆိုေန၏။ တီးေသာသီခ်င္းမွာ ‘ကဥၥန’ သီ ခ်င္းပင္ ျဖစ္၏။ ေတးဆုံးလၽွင္ လက္ခုပ္တီးကာ ေနာက္တစ္ပုဒ္ တီးခိုင္းျပန္၏။

တခါက ဂ်ပန္ေခတ္ ဝန္ႀကီးတစ္ဦး၏ ထမင္းစားပြဲတြင္ သူလာ၏။ ထမင္းစားပြဲ အစမည္ျပဳေသာအခါ သူ႔ကို စစ္ေသနာပတိ ဟု အားလုံးက ေလးစားေသာအားျဖင့္ ထမင္းစားခန္းႀကီးထဲသို႔ သူ႔ကို အရင္ဝင္ေစ၏။ ဧည့္သည္မ်ားကား အဝတြင္ရပ္၍ သူ႔အဝင္ကို ေစာင့္လ်က္ေနၾကသည္။ သူသည္ စစ္ဝတ္စစ္စားႏွင့္ ဝင္လာကာ ႐ုတ္တရက္ စားပြဲထိပ္ကုလားထိုင္တြင္ ဝင္ ထိုင္လိုက္ၿပီး ဆတ္ခနဲ ဗယာေၾကာ္တစ္တုံးကို ယူစားလိုက္ေလ၏။

သူ ထမင္းစားေနစဥ္ ဧည့္သည္ဝင္လာလို႔လည္း ျမန္မာ့ဧည့္ဝတ္ထုံးစံအရ ထမင္းစားပါဦးလားဟု ေခၚခ်င္မွေခၚေသာ လူ စားမ်ိဳး ျဖစ္၏။ ဒါေတြေၾကာင့္ သူ႔ကို မိတ္ေဆြရင္းမ်ားက ‘ေၾကာင္’ သည္ဟု အမွတ္ထားၾကေလ၏။

သူ႔တြင္ သိမ္ေမြ႕ျခင္း မရွိ၊ အလွအပကို သူ မမက္ေမာ။ သူသည္ ၾကမ္းတမ္းသည္ ရိုင္းသည္၊ ဆက္ဆံေပါင္းသင္းေရး တြင္ ရွိေသာ ဧည့္ဝတ္ထုံးစံ၊ ယဥ္ေက်းျခင္း စသည္တို႔ကို သူသည္ လုံးဝ ဂ႐ုမစိုက္။ ဂီတ၊ ပန္းခ်ီ၊ သဘင္ စေသာ အႏုပညာ ရပ္မ်ားကို မလိုက္စား။ သူ႔ကိုယ္သူ အတင္းယဥ္ေက်းေအာင္ မလုပ္။ သူ၏ နဂိုအတိုင္း ခပ္ရိုင္းရိုင္း ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းပင္ မျပဳမျပင္ဘဲ ေန၏။ သူ႔တြင္ နိုင္ငံေရးဝိဉာဥ္ကား ျပင္းထန္လွေခ်၏။ သူသည္ နိုင္ငံေရးတစ္ခုတည္းကိုသာလုပ္ေသာ လူ တစ္ဦးျဖစ္၏။ သူသည္ ရိုင္း၏၊ ၾကမ္း၏၊ ေၾကာင္၏၊ ကိစၥမရွိ။

သူသည္ ဧည့္ခန္းေဆာင္မွ ဂုဏ္သေရရွိ လူႀကီးလူေကာင္း မဟုတ္၊ တစ္ခုတည္းေသာ ယုံၾကည္ခ်က္ႏွင့္ တစ္ခုတည္းကို သာ မဲ၍လုပ္ေသာ နိုင္ငံေရးသတၱဝါ ျဖစ္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိစၥမရွိ။

၁၉၄၂-၄၃ ခုႏွစ္တြင္ သူႏွင့္ ေနာက္ဆုံးေတြ႕ရ၏။ သူသည္ အႏုပညာအေၾကာင္းကို ေျပာျပ၏။

“အႏုပညာဆိုတာ ရွိတာပဲ၊ လင္မယားဘဝမွာလည္း အႏုပညာမဲ့ရင္ လင္မယားကြဲမွာေပါ့၊ ဒီလိုပဲ ေတာ္လွန္ေရးမွာလည္း အႏုပညာ ရွိတာပဲ။ အႏုပညာေျမာက္မွ ေတာ္လွန္ေရးဟာလည္း တကယ့္ေတာ္လွန္ေရး အစစ္ပဲ”

ဆရာမ ေဒၚခင္ၾကည္ႏွင့္ ေစ့စပ္ၿပီးစ လက္မထပ္ခင္ သုံး၊ ေလးရက္အလိုက ကိုဗဟိန္းကို လာရွာရင္း ကၽြန္ေတာ္ႏွင့္ သြားေတြ႕၏။

သူသည္ ဧည့္ခန္းရွိ အဖုံးပိတ္ထားေသာ စႏၵရားတြင္ လက္ေထာက္ကာ “ဒီမယ္ အိမ္ေထာင္ျပဳတယ္ဆိုတာ သိပ္စဥ္းစား ေတြေဝေနလို႔ မရဘူး။ တစ္ခါတည္း ဇြတ္လုပ္လိုက္ရတယ္” ဟု မေမးဘဲ သူ႔ဘာသာသူ ေျပာေန၏။

လက္ထပ္ၿပီးစက ကၽြန္ေတာ္ေရးလ်က္ရွိေသာ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈ စာအုပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အင္းလ်ားကန္ေစာင္းရွိ သူ႔အိမ္သို႔ ေရာက္သြား၏။

ဧည့္ခန္းတြင္ ေခတၱေစာင့္ေနရ၏။ ထြက္လာေသာအခါ သူ႔ႏႈတ္ခမ္းတြင္ ရဲေနသည္ကို ေတြ႕ရ၍ မျပဳံးမိေအာင္ ဟန္ေဆာင္ ေနရ၏။

သည့္ေနာက္ သူႏွင့္ကၽြန္ေတာ္ မေတြ႕ေတာ့။ ေတြ႕ဆုံဖို႔လည္း အေၾကာင္းမရွိ။ အေၾကာင္းမရွိဘဲ သူ႔ဆီသြားလည္ကလည္း ေဖာ္ေဖာ္ေရြေရြ ေလာကြတ္ပ်ဴငွာေခၚမည့္ လူစားမ်ိဳးလည္း မဟုတ္။

တခါက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဘဝတြင္ ေမာ္ေတာ္ကားႀကီးထဲ၌ သူ၏ဇနီး၊ ကေလးမ်ားႏွင့္ တစ္ျပဳံႀကီးကို ျမင္လိုက္၏။

‘ေၾသာ္ . . . သားနဲ႔ မယားနဲ႔မို႔ လူစိတ္ ေတာ္ေတာ္ေပါက္လာၿပီ၊ အရင္ကလို ‘ေၾကာင္’ ေတာ့မည္ မဟုတ္၊ အၾကမ္းအရိုင္းမွ ယဥ္ေက်းလာေတာ့မည္’ ဟု ေအာက္ေမ့လိုက္၏။ မွန္၊ မမွန္ကား မေျပာတတ္။

ဖဆပလ ဥကၠ႒၊ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ ဦးေဆာင္ဆန္းကိုကား ကၽြန္ေတာ္ မသိ။ သူ၏ နိုင္ငံေရးကို ေဝဖန္ျခင္း မဟုတ္။ သူ၏ လူအျဖစ္သာ ကၽြန္ေတာ္သိသည္အထိ ေျပာျပျခင္း ျဖစ္ေပသည္။

တစ္ခုေတာ့ ထင္သည္။ သူသည္ လူထုထဲမွ သူတစ္ဦးျဖစ္၍၊ လူထုႏွင့္ ဆက္စပ္ေန၍ လူထုေခါင္းေဆာင္  ျဖစ္လာသည္ ျဖစ္လိမ့္မည္။

ဒဂုန္တာရာ